Nauczanie św. Jana Pawła II

Jan Paweł II był pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym od 455 lat biskupem Rzymu niebędącym Włochem. Odbył 104 podróże zagraniczne, odwiedził każdy kontynent, bywał w miejscach, do których nie docierali wcześniej inni papieże. Wprowadził Kościół w nowe tysiąclecie.

Zobacz papieskie dokumenty:

» Adhortacje; » Encykliki; » Homilie;

» Rozważania przed modlitwą Anioł Pański;

» Listy apostolskie; » Konstytucje;

» Orędzia; » Listy; » Urbi et Orbi;

Dzieciństwo

Karol Józef Wojtyła urodził się 18 maja 1920 w Wadowicach, około 30km od Krakowa, jako drugi syn Karola Wojtyły i Emilii z Kaczorowskich. 20 czerwca został ochrzczony w kościele parafialnym przez ks. Franciszka Żaka, kapelana wojskowego. Był wychowany w religijnej atmosferze. W jego domu rodzinnym czytano Pismo Święte i wspólnie się modlono. Wojtyłowie mieszkali bardzo blisko kościoła, w skromnym, dwupokojowym mieszkaniu przy ulicy Kościelnej 7. Lolek- bo tak nazywano małego Karola- uczęszczał do ochronki prowadzonej przez siostry nazaretanki. Ojciec Święty wracał potem pamięcią do tamtych czasów: „Bardzo dobrze sobie zapamiętałem Nazaret, siostry i tę ochronkę. To jest jedno ze wspomnień, które najdłużej mi zostało w pamięci z pierwszych lat mojego życia, jeszcze przed szkołą”. Matka Karola, Emilia, często zabierała syna do Krakowa, gdzie mieszkały jej trzy siostry i starszy brat Lolka, Edmund- wówczas student medycyny.  Z tatą natomiast Karol odwiedzał często Kalwarię Zebrzydowską.

Kiedy skończył 6 lat, rozpoczął naukę w szkole podstawowej dla chłopców. Jako dziewięciolatek stracił matkę, która zmarła w wieku zaledwie 45 lat. Karol bardzo przeżył to wydarzenie. Odtąd mieszkał tylko z ojcem. Po latach wspominał: „Nieraz zdawało mi się budzić w nocy i wtedy zastawałem mego ojca na kolanach, tak jak na kolanach widywałem go zawsze w kościele parafialnym. Nigdy nie mówiliśmy z sobą o powołaniu kapłańskim, ale ten przykład mojego ojca był jakimś pierwszym domowym seminarium.” Od 1932 roku Karol uczył się w wadowickim Gimnazjum im. Marcina Wadowity. Interesował się teatrem, był ministrantem, pasjonatem górskich wycieczek. Już wtedy towarzyszyło mu gorliwe nabożeństwo do Maryi.

Kolejną tragedią w życiu młodego Karola Wojtyły była śmierć jego brata, Edmunda, który zaraził się od pacjenta szkarlatyną- wówczas nieuleczalną.

Młodość

W 1938 roku Karol zakończył naukę w gimnazjum. Świetnie zdał maturę (co uczcił słynnymi kremówkami wspominanymi podczas pielgrzymki do Polski w 1999 roku) i wybrał studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zamieszkał wraz z ojcem w Krakowie, przy ulicy Tynieckiej 10. Już wtedy pisał wiersze. Brał udział w spotkaniach grupy literackiej. Pozostał wierny także innej swojej pasji- piłce nożnej.

Wojna pokrzyżowała plany młodego Wojtyły i uniemożliwiła mu kontynuowanie studiów. Niemcy zamknęli Uniwersytet Jagielloński i podstępem wywieźli do obozu koncentracyjnego jego profesorów. W 1940 roku, jako dwudziestolatek, Karol zaczął pracę fizyczną- najpierw w zakładach chemicznych Solvay, potem w kamieniołomie na Zakrzówku, a później w oczyszczalni wody w Borku Fałęckim. Pobożność Karola- choć z początku wykpiona przez współpracowników- budziła w nich później ogromny szacunek.

18 lutego 1941 po długiej chorobie zmarł ojciec przyszłego papieża. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Karol w wieku 21 lat pozostał sam- bez najbliższej rodziny.

Jesienią 1941 roku Karol założył wraz z przyjaciółmi Teatr Rapsodyczny. Pierwsze przedstawienie wystawił w święto Wszystkich Świętych, 1 listopada 1941 roku. Podczas wojny teatr zrealizował 22 przedstawienia. W 1942 roku Karol Wojtyła rozstał się ze spektaklami i wstąpił do tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie.

Kapłaństwo

1 listopada 1946 roku Karol Wojtyła otrzymał święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa Adama Sapiehy. Dzień później odprawił mszę prymicyjną w krypcie św. Leonarda w katedrze na Wawelu. Kontynuował później studia na Papieskim Międzynarodowym Athenaeum Angelicum (obecnie Papieski Uniwersytet Świętego Tomasza z Akwinu- Angelicum) w Rzymie. Tematem jego pracy doktorskiej była doktryna wiary u św. Jana od Krzyża. Aby móc czytać oryginalne teksty świętego, ksiądz Karol uczył się języka hiszpańskiego. Wiosną 1947 roku pojechał do San Giovanni Rotondo, gdzie wyspowiadał się u o. Pio i uczestniczył we mszy świętej przez niego odprawianej. To przeżycie umocniło jeszcze bardziej wiarę przyszłego papieża.

Ksiądz Wojtyła uzyskał w Rzymie doktorat i wrócił do Polski. Został skierowany do pracy w ubogiej wiejskiej parafii w Niegowici. Jego głównym obowiązkiem było nauczanie religii. Wolny czas spędzał z młodzieżą na świeżym powietrzu. W sierpniu 1949 został przeniesiony do parafii św. Floriana w Krakowie. Został duszpasterzem studentów. Jeździł z nimi w góry i na kajaki. Jako pierwszy założył w parafii Poradnictwo Rodzinne. Publikował w krakowskich periodykach katolickich: miesięczniku „Znak” i „Tygodniku Powszechnym”. Pojawiały się tam nie tylko jego artykuły, ale i wiersze. Swoje utwory ks. Wojtyła podpisywał pseudonimem Andrzej Jawień lub Stanisław Andrzej Gruda.

Na polecenie kard. Adama Sapiehy, ks. Wojtyła przeniósł się z parafii św. Floriana na ul. Kanoniczą w Krakowie, aby poświęcić się pracy naukowej. Zaczął prowadzić wykłady w Seminarium Duchownym w Krakowie i na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Studenci polubili księdza profesora w połatanej sutannie i wytartym płaszczu. W największej sali na jego wykładach był zawsze tłok.

W grudniu 1953 jego praca habilitacyjna „Ocena możliwości oparcia etyki chrześcijańskiej na założeniach systemu Maksa Schelera” została przyjęta jednogłośnie przez Radę Wydziału Teologicznego UJ, jednak ksiądz Wojtyła nie uzyskał habilitacji z powodu odmowy Ministerstwa Oświaty.

Biskup i kardynał

28 września 1958 w katedrze na Wawelu ks. Wojtyła przyjął święcenia biskupie z rąk abp Eugeniusza Baziaka. Został tym samym najmłodszym biskupem w Polsce- miał wówczas tylko 38 lat. Mottem jego posługi stały się odniesione do Maryi słowa „Totus Tuus”, czyli „Cały Twój”. Wizytował parafie, odwiedzał księży, głosił rekolekcje. W 1962 roku został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. Lata posługi biskupiej Karola Wojtyły przypadały na czas walki władz komunistycznych z Kościołem.

Jesienią 1962 roku Jan XXIII otworzył w Rzymie Sobór Watykański II, w którego obradach abp Wojtyła aktywnie uczestniczył. Zabierał głos, zgłaszał swoje uwagi do omawianych schematów. Owocem jego uczestnictwa w obradach była Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. Po zakończeniu soboru abp Wojtyła rozpoczął realizację jego idei w Krakowie.

Nie zapominał przez cały ten czas o młodzieży. Z entuzjazmem przyjął pomysł ks. Franciszka Blachnickiego, by utworzyć dla młodych Ruch Światło-Życie, zwany Oazą. Miejsce formacji i modlitwy. Abp Wojtyła chętnie spotykał się z oazowiczami. Najbardziej lubił z młodzieżą śpiewać „Barkę”- pieśń, która wielokrotnie do niego powracała podczas pielgrzymek do Polski.

29 maja 1967 roku abp Wojtyła został mianowany przez Pawła VI kardynałem. 28 czerwca otrzymał w Kaplicy Sykstyńskiej czerwony biret. Jako kardynał odbywał podróże zagraniczne. Był zapraszany m.in.  przez środowiska uniwersyteckie.

W 1969 powstało dzieło Karola Wojtyły „Osoba i czyn”- najważniejszy wkład przyszłego papieża w filozofię. Ogółem przed rozpoczęciem pontyfikatu ukazało się kilkanaście jego książek, m.in. „Elementarz etyczny”, „Miłość i odpowiedzialność”.

Pontyfikat

16 października 1978 na konklawe zwołanym po śmierci Jana Pawła I, w ósmym głosowaniu kard. Karol Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jana Pawła II. Szacuje się, że jego kandydaturę poparło 103 kardynałów, na 111 głosujących. O godzinie 18:45 otworzyło się balkonowe okno Pałacu Apostolskiego. Na słowa „Habemus papam!” tłum odpowiedział burzą oklasków. Na wieść, że nowy papież pochodzi z Polski- zaskoczeniem. Jan Paweł II przywitał się z wiernymi w języku włoskim. Wśród ludzi wybuchła kolejna fala entuzjazmu. Mówił: „Jeszcze przeżywamy wielki smutek z powodu śmierci naszego ukochanego papieża Jana Pawła I, a oto Najdostojniejsi Kardynałowie już powołali nowego biskupa Rzymu. Powołali go z dalekiego kraju, z dalekiego, lecz zawsze tak bliskiego przez łączność w wierze i tradycji chrześcijańskiej (…). Nie wiem, czy potrafię rozmawiać waszym… naszym językiem włoskim. Jeśli się pomylę, to mnie poprawcie…”.  Jan Paweł II był pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym od 455 lat biskupem Rzymu niebędącym Włochem.

Wiele czasu papież poświęcił budowie jedności pomiędzy Kościołami chrześcijańskimi. W encyklice „Redemptor hominis” napisał: „Nigdy nie przestanę tego podkreślać i będę popierał każdy wysiłek podejmowany w tym kierunku na wszystkich płaszczyznach, w których spotkamy naszych braci chrześcijan.” Wielką wagę przywiązywał do stosunków z ludźmi innej wiary, nie tylko w ramach chrześcijaństwa. Uczestniczył w modlitewnym spotkaniu w Asyżu z przedstawicielami kilkudziesięciu religii świata. Przeszedł do historii jako pierwszy papież, który odwiedził świątynie judaizmu i islamu.

Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II odbyła się pod hasłem „Gaude Mater Polonia” w dniach 2-10 czerwca 1979. To podczas tej podróży padły słynne słowa: „Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”. To wezwanie stało się jednym z haseł powstałej rok później „Solidarności”. Kolejne pielgrzymki Jana Pawła II do Polski to lata 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002.

Wraz z rozpoczęciem pontyfikatu nie zakończyła się pasja Jana Pawła II związana z literaturą. W 2003 roku ukazał się „Tryptyk rzymski”- poemat wydany w 6 językach. Oprócz tego, w czasie pontyfikatu papież wydał m.in. takie książki jak „Dar i tajemnica”, czy „Pamięć i tożsamość”.

Jan Paweł II wkrótce został nazwany „papieżem-pielgrzymem”. Odbył 104 podróże zagraniczne, odwiedził każdy kontynent, bywał w miejscach, do których nie docierali wcześniej inni papieże. 8 razy odwiedził Polskę, 7 razy Stany Zjednoczone i Francję, 9 razy spotkał się z młodymi na Światowych Dniach Młodzieży, które sam zapoczątkował. Odbył 142 podróże na terenie Włoch. Odwiedził 301 z 334 istniejących rzymskich parafii. Podczas wszystkich pielgrzymek przebył ponad 1,6 miliona kilometrów, co odpowiada 40-krotnemu okrążeniu Ziemi wokół równika i czterokrotnej odległości między Ziemią a Księżycem. Ogłosił 1338 błogosławionych i 482 świętych. Nominował 231 kardynałów. Wprowadził Kościół w nowe tysiąclecie. Napisał 14 encyklik, 14 adhortacji, 11 konstytucji oraz 43 listy apostolskie. Był papieżem przez 26 i pół roku, czyli 9666 dni. Jego pontyfikat był drugim co do długości w dziejach Kościoła.

Posługa Jana Pawła II była pełna entuzjazmu wiary, ale i naznaczona cierpieniem. Choroby papieża zaczęły się od pamiętnego zamachu 13 maja 1981. Podczas audiencji generalnej na Placu św. Piotra w Rzymie o godzinie 17:19 Jan Paweł II został postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali Agcę w brzuch oraz rękę. Ocalenie, jak wielokrotnie podkreślał, zawdzięczał Matce Bożej Fatimskiej. Powiedział później: „Jedna ręka strzelała, a inna kierowała kulę”. Papież od 1992 roku cierpiał na postępującą chorobę Parkinsona. 13 maja 1992, w 11 rocznicę zamachu, ustanowił Światowy Dzień Chorego. W lutym 2005 roku nastąpiło pogorszenie stanu papieża. 2 kwietnia 2005, w dniu śmierci, o godzinie 7:30 rano, papież zaczął tracić przytomność. Tego samego dnia około godziny 15:30 papież powiedział: „Pozwólcie mi iść do domu Ojca”. O godzinie 19 wszedł w stan śpiączki. Osobisty papieski lekarz stwierdził śmierć papieża o godzinie 21:37 czasu miejscowego. Pogrzeb Jana Pawła II odbył się w piątek, 8 kwietnia 2005 roku. Pojawiło się na nim kilka milionów osób. Mszę świętą żałobną odprawił Joseph Ratzinger. Wielu wiernych przyniosło na nią transparenty z napisem „Santo subito” („Święty natychmiast”). Dali w ten sposób do zrozumienia, że ich wolą jest jak najszybsze wyniesienie Jana Pawła II na ołtarze. Wymownym znakiem podczas uroczystości był mocny wiatr, który przewracał kartki księgi Ewangelii położonej na trumnie. W którymś momencie podmuch zamknął całkiem księgę.

19 kwietnia 2005, w drugim dniu konklawe, następcą Jana Pawła II został Joseph Ratzinger, czyli papież Benedykt XVI. 6 lat później osobiście beatyfikował swojego poprzednika- 1 maja 2011 Jan Paweł II został ogłoszony błogosławionym.

5 lipca 2013 papież Franciszek wydał dekret w sprawie cudu za wstawiennictwem papieża-Polaka. Cudem tym jest zatwierdzone przez lekarzy i teologów, niewytłumaczalne z punktu widzenia medycznego uzdrowienie kobiety z Kostaryki, cierpiącej na nieoperacyjnego tętniaka mózgu. Najprawdopodobniej w 2014 roku bł. Jana Paweł II zostanie ogłoszony świętym kościoła Katolickiego.